Cameroun: Bane biciwe mu myigaragambyo mu gihe ibyavuye mu matora yateje impaka byitezwe gutangazwa.

151
kwibuka31

Leta iravuga ko abantu nibura bane biciwe mu myigaragambyo mu murwa mukuru w’ubukungu wa Cameroun, Douala, mbere yuko hatangazwa ku mugaragaro ibyavuye mu matora ya perezida yateje impaka nyinshi.

Guverineri Samuel Dieudonné Diboua yavuze ko ibigo bya polisi byagabweho ibitero ndetse ko abashinzwe umutekano birwanyeho.

Abantu babarirwa mu magana bashyigikiye umukandida utavuga rumwe n’ubutegetsi, Issa Tchiroma Bakary, barenze ku mabwiriza abuza guterana, bakora imyigaragambyo mu mijyi myinshi, bakozanyaho n’abashinzwe umutekano.

Tchiroma Bakary yashimangiye ko yatsinze amatora yabaye ku itariki ya 12 y’uku kwezi kw’Ukwakira, ashaka kugamburuza Perezida uri ku butegetsi, Paul Biya, ubumazeho imyaka 43.

Diboua yamaganye iyo myigaragambyo yiciwemo abantu avuga ko ari ari “ibikorwa bigambiriwe by’urugomo” ndetse n’igitero gikomeye ku ituze ry’abaturage no ku mutekano w’igihugu.

Yagize ati: “Birababaje ko abantu bane babuze ubuzima bwabo.” Yanavuze ko abashinzwe umutekano benshi na bo bakomeretse.

Yongeyeho ati: “Amaperereza yatangiye, kugira ngo hashobore gutangwa umucyo kuri ibi bintu bibabaje byabaye”, anakangisha ko ababiri inyuma bazafatirwa ingamba.

Polisi yarashe imyuka iryana mu maso ndetse icunshumurira amazi ku bashyigikiye umukandida Tchiroma Bakary utavuga rumwe n’ubutegetsi, mu mujyi wa Garoua wiganjemo abamushyigikiye, mu majyaruguru y’igihugu.

Abigaragambya bari barimo kwamagana icyo bavuze ko ari gahunda y’ishyaka riri ku butegetsi rya RDPC yo “kwiba intsinzi” y’umukandida wabo utavuga rumwe n’ubutegetsi.

Iyo myigaragambyo yabaye nyuma yuko Tchiroma Bakary asabye abamushyigikiye mu gihugu no mu mahanga gukora imyigaragambyo mu mahoro yo “kubohora Cameroun”.

Abategetsi baciye ibikorwa byo guterana kugeza kuri uyu wa mbere, ubwo akanama ka Cameroun ko kurinda iremezo ry’itegeko nshinga kitezwe gutangaza ibyavuye mu matora.

I Garoua, imyigaragambyo yatangiye mu mahoro ariko mu buryo bwihuse ihita ibamo akajagari, ubwo abashinzwe umutekano barasaga mu mihanda imyuka iryana mu maso mu rwego rwo gutatanya abantu babarirwa mu magana bari bateranye ngo bashyigikire Tchiroma Bakary.

Icyapa cyari cyanditseho amagambo agira ati: “Ntituri hano guteza akajagari. Turimo gusaba ukuri kw’ibyavuye mu matora.”

Umwe mu bigaragambya yagaragaye afite icyapa gishishikariza Perezida w’Amerika Donald Trump kubafasha.

Undi wigaragambyaga yagize ati: “Turi hano gusaba intsinzi yacu. Turimo gukora urugendo rwo mu mahoro, ubwo bukaba ari uburenganzira bw’abaturage ku Banya-Cameroun bose, kuri buri wese.”

Abigaragambya banagiye mu mihanda yo mu mujyi wa Douala, mu majyepfo ashyira uburengerazuba bw’igihugu. Ibiro ntaramakuru Reuters byasubiyemo amagambo y’abigaragambya batera hejuru bati: “Turashaka Tchiroma, turashaka Tchiroma.”

Iyi myigaragambyo yabaye nyuma yuko Tchiroma Bakary asabye abamushyigikiye kwigaragambya mu mahoro, nyuma y’amatora ya perezida

Mbere, Tchiroma Bakary yavuze ko atazemera amajwi yibwe.

Yavuze ko itsinda rye ryakusanyije ishusho rusange ishingiye ku byavuye mu matora byo ku biro by’itora binyuranye.

Mu itangazo ryo mu buryo bwa videwo yatangaje ku mbuga nkoranyambaga, Tchiroma Bakary yavuze ko yatsinze amatora ku majwi agera hafi kuri 55%, ashingiye ku byo yavuze ko ari ibyavuye mu matora bihagarariye 80% by’abatoye.

Tchiroma Bakary, w’imyaka 76, wahoze ari minisitiri, yitandukanyije na Biya, w’imyaka 92, urimo gushaka indi manda nyuma y’imyaka 43 amaze ku butegetsi.

Ishyaka RDPC ryapfobeje ibivugwa na Tchiroma Bakary ko yatsinze amatora ndetse abategetsi benshi bavuze ko ibyo binyuranyije n’amategeko kuko akanama ko kurinda iremezo ry’itegekonshinga ari ko konyine gashobora gutangaza ibyavuye mu matora.

Abashyigikiye abatavuga rumwe n’ubutegetsi bavuze ko aya matora yo ku itariki ya 12 Ukwakira yabayemo inenge, harimo no gushyira amajwi y’amahimbano mu dusanduku tw’itora arenze umubare w’abatoye.

Abacamanza bo mu kanama ko kurinda iremezo ry’itegekonshinga banze ibirego umunani, bavuga ko nta bimenyetso bihagije bihari ko aya matora yabayemo inenge cyangwa bavuga ko nta bubasha bafite bwo guhindura impfabusa ibyavuye mu matora.

Tchiroma Bakary yanze gutanga ibirego muri ako kanama, kagizwe n’abacamanza bashyizweho na Biya, ahubwo ahitamo kwitangaza ko ari we “perezida wemewe n’amategeko”.

Tchiroma Bakary, wavukiye i Garoua, yize mu Bufaransa kuba enjeniyeri (ingénieur), nyuma asubira muri Cameroun gukora mu kigo cy’igihugu cyo gutwara abantu muri gariyamoshi.

Mu mwaka wa 1984 yarafunzwe, ashinjwa kugira uruhare mu igerageza ryo guhirika Perezida Biya. Nubwo yahakanye icyo kirego ndetse urukiko rukaba rutarigeze na rimwe rumuhamya icyo cyaha, Tchiroma Bakary yamaze imyaka itandatu muri gereza.

Yanabaye minisitiri w’itumanaho kuva mu mwaka wa 2009 kugeza mu 2019.

Kuri uwo mwanya nk’umuvugizi wa leta, yashyigikiye ashimitse ubutegetsi bwa Biya mu makuba anyuranye arimo nk’intagondwa za Boko Haram, ubwo igisirikare cya Cameroun cyashinjwaga kwica abasivile.

Ariko muri Kamena (6) uyu mwaka, amezi ane mbere yuko haba amatora rusange muri Cameroun, Tchiroma Bakary yahinduye umujyo mu buryo butangaje, yegura ku mwanya we muri leta ndetse atangaza ko azahatana na Biya ku mwanya wa perezida.

Comments are closed.